30 kwietnia 2010

Trasa numer 6: Tarnowskie Góry - Laryszów - Miedary - Księży Las - Wolska - Wielowieś - Połomia - Rybna – Tarnowskie Góry

Prezentowana trasa numer 6 należy do tras łatwych, jednak długich. Dużym plusem trasy są wspaniałe krajobrazy i okolice, przez które prowadzi - łąki, lasy, pola, senne wsie zachodnio-północnej części powiatu tarnogóskiego, czasami o bardzo światowych nazwach, jak na przykład Kolonia Ameryka. A to wszystko okraszone obiektami religijnymi Katolików, Ewangelików i Żydów, którzy kiedyś tworzyli kulturową mozaikę naszego rejonu, gdyż przemierzając kilometry na rowerze będzie okazja zobaczyć m.in. urokliwy, mały kościół ewangelicki w Laryszowie, klimatyczne żydowskie kirkuty w Tarnowskich Górach i Wielowsi lub najstarszy drewniany kościół na Górnym Śląsku, który znajduje się w Księżym Lesie.

Trasa rozpoczyna się w centrum Tarnowskich Gór, niedaleko najstarszego kościoła w Tarnowskich Górach - świątyni pw Świętych Apostołów Piotra i Pawła, skąd prowadzi do jednego z najbardziej klimatycznych miejsc w Tarnowskich Górach - cmentarz żydowskiego na ulicy Gliwickiej. Gmina żydowska powstała w Tarnowskich Górach w 1815 roku, krótko po jej powstaniu powstał obecny kirkut, na którym zachowało się ponad 400 kamiennych macew z piaskowca, marmuru oraz granitu.W 1894 roku przy kirkucie powstał istniejący do dzisiaj dom przedpogrzebowy, w którym znajdowała się kostnica, pomieszczenie do przygotowywania zwłok oraz do wystawiania ich na katafalku. Dalej przez park miejski i cmentarz żołnierzy z I i II wojny światowej docieramy do perły modernizmu w Tarnowskich Górach, czyli zespołu szkół przy ul. Wyspiańskiego. Gmach szkoły przy ul. Wyspiańskiego był najnowocześniejszym budynkiem szkolnym okresu międzywojennego w Polsce. Wybudowany w latach 1930-1932 według projektu Martina Stefke jest jednym z najlepszych przykładów architektury funkcjonalistycznej na Śląsku oraz awangardy okresu międzywojennego.


Przez Osiedle Przyjaźń, ulicą Sielanki obok niemieckich umocnień z okresu II wojny światowej,  trasa biegnie do malutkiego Laryszowa, który od lat to posiada bardzo duży odsetek ludności protestanckiej, co przełożyło się na jego historią i architekturą. Zobaczyć tam można kościół Ewangelicko-Augsburski pw św. Stefana.  Mijając cmentarz ewangelicki i wjeżdżając do Miedar z dala już majaczy biała bryła kościoła św. Floriana, którego pomysłodawcą założenia kościoła w 1908 roku był ks. proboszcz Florian Sobota. Budowniczymi świątyni byli zaś: Karol Korbss i Edmund Dziuba z Tarnowskich Gór, a sam kościół został ukończony i poświęcony w 1911 roku.

Przez Wilkowice, obok zabytkowego pałacu Karola von Koschützki, dojeżdżamy do Księżego Lasu, gdzie na wzgórzu stoi drewniany kościół pw. św. Michała. Jest to najstarszy drewniany kościół na Górnym Śląsku - pierwsza wzmianka o kościele parafialnym p.w. św. Michała w tej miejscowości pochodzi z 1447 roku. Obecny kościół drewniany o konstrukcji zrębowej zbudowano w 1499 roku w stylu późnogotyckim. Murowaną kruchtę zbudowano w 1905 roku. Na tęczowej belce z krucyfiksem możemy przeczytać napis: „consumma tum est”.  Jadąc dalej we wsi Wojska zobaczyć można kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Warto nadmienić, że Wojska powstała w XIII wieku, a wzmiankowano ją już w 1283.  Obok Połomi  i Świniowic jest jedną z trzech najstarszych wsi w tej okolicy.

W Wielowsi warto zobaczyć dawną synagogą na ulicy Gminnej. Jest to najstarszy, zachowany, żydowski dom modlitwy na Górnym Śląsku. Synagoga została zbudowana w latach 1763-1771 ze składek wielowiejskich Żydów, którzy wyemigrowali za granicę. Stanęła na miejscu starszej, drewnianej synagogi. Podczas nocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938 roku, bojówki hitlerowskie zdemolowały i następnie podpaliły budynek synagogi. Przed zniszczeniem ocaliło ją to, że wkrótce okazało się, że synagoga została wcześniej zakupiona przez chrześcijańskiego mieszkańca Wielowsi, Franza Bialka, który zagroził stacjonującym w niej esesmanom, że jeśli nie ugaszą pożaru to poda ich do sądu o zniszczenie mienia prywatnego. Pożar ugaszono, jednak synagogi nie otwarto już dla wiernych. Później na polecenie władz z budynku usunięto wszelkie symbole judaistyczne oraz wyburzono wieżę nakrytą kopułą, a do Berlina wysłano meldunek, że synagoga została zniszczona. Po II wojnie światowej żydowska świątynia została gruntownie przebudowana na magazyn zboża Gminnej Spółdzielni i taką funkcję pełni do dnia dzisiejszego. Kawałek dalej znajduje się cmentarz żydowski, na którym do dziś zachowało się około 250 nagrobków, z czego najstarsza macewa pochodzi z 1722 roku i jest to nagrobek pierwszego żydowskiego mieszkańca Wielowsi, Jonatana Blocha.

Pod koniec trasa prowadzi obok Pałacu w Rybnej. Pałac w Rybnej jest to dwukondygnacyjna budowla z ozdobnym dachem, wybudowana w roku 1796 dla rodziny Warkoczów.  W okresie międzywojennym w pałacu znajdowała się siedziba Związku Strzeleckiego, po wojnie szpital wojskowy oraz budynek mieszkalny. Wokół pałacu położony jest park krajobrazowy, założony w XVIII w., gdzie rosną szczególnie cenne dęby szypułkowe w wieku 260-360 lat.  Z Rybnej przez Opatowice kierujemy się do centrum, do początku naszej wycieczki.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------




---------------------------------------------------------------------------------------------------

Zobacz multimedialną mapę trasy


Pokaż Rowerem po TG 6: TG - Laryszów - Miedary - Księży Las - Wolska - Wielowieś - Połomia - Rybna - TG na większej mapie

2 komentarze:

  1. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  2. Polecam tą trasę :)

    Pozdrawiam
    Tomek
    https://www.szkolaexpert.pl/

    OdpowiedzUsuń